Burnout is een uitputtingsreactie van lichaam en geest op een lange periode van stress. Het lastige is het herkennen van de burnout symptomen, want hoe herken je ‘het fenomeen burnout’? Men kan zowel fysiek als psychisch geconfronteerd worden met diverse signalen en klachten. Het lichaam moet in balans zijn. Bij een burnout is de balans tussen lichaam en geest niet meer in evenwicht en is er hulp, bijvoorbeeld van een counsellor / coach, nodig om de balans weer terug te vinden.
Langdurige blootstelling aan stress hoeft niet noodzakelijk alleen tot fysieke klachten leiden. Als we niet doeltreffend met stress om weten te gaan, kan het ook gebeuren dat onze psychische reserves uitgeput raken. Een zenuwinzinking, overspannenheid of burnout kan het gevolg van een langdurig gebrek aan evenwicht in uw leven zijn. Een staat van volledige of bijna volledige psychische uitputting gaat vaak gepaard met het verlies van interesse en enthousiasme voor alle facetten van het leven.
Burnout is een gefaseerd proces. Bij overspannenheid is er sprake van normaal functioneren voorafgaand aan een herkenbare stressor (stress veroorzakende factor), waardoor men gedurende een relatief korte periode slechter persoonlijk en professioneel functioneert. Burnout beperkt zich tot werkgerelateerde klachten die het gevolg zijn van een lange periode van overbelasting en overspannenheid.
Burnout symptomen zijn:
Het kenmerkende verschil tussen burnout en stress is dat als de oorzaak weggenomen wordt men zich bij stress weer snel kan herstellen en weer in balans komt. Bij burnout blijven de verschijnselen bestaan en kun je niet makkelijk de balans terugvinden. Dit neemt niet weg dat bijna iedereen van een burnout goed kan herstellen. Personen die vatbaar voor burnout zijn, zijn veelal idealistisch hardwerkende, vaak tussen 20 en 40 jaar, met een hoog verwachtingspatroon van hun baan en perfectionistisch van aard kunnen zijn.
Burnout komt het meest voor bij mensen die een dienstverlenend contactueel beroep hebben: leraren, verpleegkundigen, artsen en andere hulpverleners, leidinggevenden, medewerkers van de klantendienst etc.
Wanneer we meerdere van bovenstaande kenmerken herkennen is het goed om om uw eigen situatie eens goed onder de loep te nemen. Wees alert opdat burnout niet ook onopgemerkt in uw leven toeslaat. Het is duidelijke bovenstaande signalen het probleem per definitie verergeren, nieuwe stressoren creëren en we makkelijk en onbewust in een vicieuze cirkel kunnen belanden die lastig te doorbreken is in plaats van te kiezen voor bijvoorbeeld een counsellor / coach.
Bewustwording is een belangrijke sleutel in het herstelproces van burnout en daarom is het goed te kijken naar de mogelijke oorzaken van burnout voordat u helemaal uzelf niet meer bent. Tijdig hulp inroepen van een counsellor / coach kan hierbij een helpende hand zijn. Een gesprek met uw partner, manager, de huis-/bedrijfsarts of een counselor/ coach kan hierbij zeer zinvol zijn.
Luister goed naar uw eigen gevoel, de omgeving en ga diep nadenken over de signalen vanuit je omgeving en maak dan bewuste goede keuzes voor uw zelf. Maak uzelf sterker door anders om te gaan met stress.
We kunnen stress verminderen door de draaglast te verminderen of het vermogen om met stress om te gaan te verbeteren.
Het verminderen van de stressoren is een lastige taak omdat we deze meestal niet onder controle hebben. Helaas kan de draaglast alleen verminderd worden door externe partijen. We kunnen nog zoveel willen maar we hebben over het algemeen geen beslissende invloed externe factoren als de werkdruk, collega’s en onderlinge verhoudingen. Met hulp van Counselling / coaching kan men zelf wel proberen sterker te worden, inzicht te krijgen in eigen gedragspatronen en overtuigingen.
Zoals we kunnen zien bij de oorzaken van burnout zijn veel oorzaken gerelateerd aan de organisatiestructuur, cultuur, waarden, werksituatie en werkinhoud.
Allereerst is het van belang om ons leven dusdanig in te richten dat we makkelijker met stress om kunnen gaan. Goede voeding, regelmatig lichamelijke inspanning, tijd voor rust en ontspanning, sociale activiteit en je leven niet te gecompliceerd maken. Ten tweede zien wij een goede ondersteunde rol van een counsellor / coach voor de preventie en het herstel van burnout.